Historia destylacji alkoholu

Proces destylacji (z łacińskiego „de-stilare” – skraplanie lub spływanie)  jest to oddzielenie cieczy poprzez odparowywanie i kondensację. Najłatwiej zjawisko to zaobserwować, gdy para z czajnika osadza się w postaci kropelek wody na zimnej powierzchni. Destylacja służy do separacji cieczy od nielotnych substancji stałych, jak przy rozdzielaniu alkoholowych roztworów powstałych w wyniku fermentacji, lub oddzielania dwóch, a nawet większej ilości płynów o różnych temperaturach wrzenia, tak jak to się dzieje w przypadku oddzielenia benzyny, nafty oraz oleju smarowego z ropy naftowej. Zastosowania przemysłowe obejmują również odsalanie wody morskiej.

Pierwsze dowody na destylację pochodzą od greckich alchemików pracujących w Aleksandrii w 1 wieku naszej!

Już w czwartym wieku przed naszą erą Arystoteles sugerował możliwość destylacji spirytusowej, pisał on wówczas: "woda morska może być używana do picia po procesie destylacji, jak również wino i inne cieczy mogą być skraplane w tym samym procesie”. Tajniki destylacji były znane prawdopodobnie już dwa tysiące lat przed naszą erą. Naukowcy spierają się czy pierwsze użycie destylacji miało miejsce w Chinach, Egipcie czy Mezopotamii, jednakże są zgodni co do tego, że proces ten  służył celom leczniczym, jak również do tworzenia balsamów, esencji i perfumów. Około roku 1800 przed naszą erą w Mezopotamii, perfumeria króla Zimrilima stosowała tę metodę na szeroką skalę produkując miesięcznie setki litrów balsamów, esencji i kadzideł z cedru, cyprysu, imbiru i mirry. Były one używane do balsamowania zmarłych, a także w obrządkach duchowych, leczniczych i kosmetycznych. W pierwszym wieku, a lekarz grecki Pedanios Dioskurydes wspomniał o tym procesie po tym jak zauważył kondensację pary wodnej na pokrywie zbiornika, w którym ogrzewana była rtęć.

Niektórzy historycy datują wynalezienie alembiku na około 200 - 300 rok przez Marię Żydówkę – legendarną alchemiczkę lub Zosimosa z Panapolis - egipskiego alchemika, który to wynalazł wiele rodzajów aparatury i skraplaczy refluksu. Inni sądzą natomiast, że alembik jest dziełem arabskich alchemików, którzy starali się uzyskać bardziej wysublimowane esencje perfum, lub w celu uzyskania kamienia filozoficznego, czyli przekształcenia ołowiu w złoto. Nazwa alembik wywodzi się z grackiego "Ambix" oznaczającego wazę z małym otworem. Arabowie zmienili słowo "Ambix" na "Ambic" i nazwali urządzenie do destylacji "Al Ambic", które w późniejszym czasie wyewoluowało w znane nam dziś alembik.

Destylacja win

Niemal  wszystkie cywilizacje już na początku swojego istnienia opracowały jakiś rodzaj napoju alkoholowego. Chińczycy destylowali napój z ryżu już w 800 roku przed Chrystusem. Produkcje wyrobów spirytusowych odnotowano na terenie Wielkiej Brytanii jeszcze przed podbojem rzymskim, czyli w pierwszym wieku przed naszą erą. Na terenie Portugalii, Hiszpanii, Francji i reszta Europy Zachodniej produkowano wyroby alkoholowe w ilościach bardzo ograniczonych do ósmego stulecia, kiedy to produkcja wzrosła po kontakcie lokalnych ludów z Arabami. Zastosowanie alembiku do otrzymywania alkoholu przypisuje Ibin Yasidowi, odkrycie to miało miejsce prawdopodobnie dziesiątym wieku , a pierwsze użycie alkoholu miało na celu leczenie i do przedłużania życia - to było określane jako "porywające wody", lub eliksir leczenia. Pierwszy destylowany spirytus wytworzono z materiałów cukrowych, głównie winogron i miodu.

Wielka zmiana w destylacji przyszła w jedenastym wieku wraz z wynalezieniem spiralnej rury chłodzenia. Awicenna - perski lekarz, filozof i uczony - zastosował zwiniętą rurę, co pozwoliło chłodzić strumień pary bardziej efektywnie niż w poprzednich destylatorach, w których używane były proste rury chłodzenia. Podczas tureckiej inwazji na Europę w XIV i XV wieku, najeźdźcy pozostawili wiele swych zwyczajów, tradycji i tajemnic w krajach przez które przeszli. Wśród tych tajemnic była destylacja, "Al-ambiq" czyli alembik i wytwarzanie w nim "al-koh`l " czyli alkoholu, który stała się wkrótce znany w całym świecie chrześcijańskim. Wraz z rozprzestrzenianiem się wiedzy o destylacji po Europie znacznie zwiększyła się skutecznośc produkcji spirytusu, który często był nazywany z łaciny aqua vitae, lub z języka francuskiego eau de vie co w obu przypadkach oznaczało wodę życia. Wyroby spirytusowe były wykorzystane jako środki medyczne, ponieważ wczesne obserwacje farmaceutyczne udowodniły uzdrawiającą moc do spirytusu, wywołującego uczucie relaksu i dobrego samopoczucia. Wkrótce stało się normą używanie napojów spirytusowych podczas spotkań towarzyskich, co doprowadziło do wynalezienia nieskończonej ilości odmian alkoholi na rynku, na przykład to palinka z Węgier, schnapps z Niemiec, Grappa z Włoch, Eau de Vie i koniak z Francji , whisky ze Szkocji i Irlandii, aguardente z Portugalii, tequila z Meksyku, rum z Barbados wysp karaibskich lub wódka z Polski i Rosji, wszystkie one wzięły swój początek z aqua vitae.

Alembik stopniowo poprawiano,  w roku 1526, Szwajcarski przyrodnik i lekarz Paracelsus po raz pierwszy zastosował użycie łaźni wodnej, zapobiegło to pękaniu kolby podczas nagrzewania i zapewniło stabilizację temperatury cieczy. Usprawniono również system chłodzenia pary poprzez poprowadzenie spiralnej rurki chłodnicy wewnątrz naczynia z zimną wodą. W roku 1771 pomysłodawcą takiej idei był niemiecki chemik Christian Ehrenfried Weigel jednakże odkrycie to błędnie przypisuje się Justusowi von Liebigowi i tak skonstruowana chłodnica  nosi nazwę chłodnicy Liebiga,

Kształt alembiku zmieniał się na przestrzeni wieków w zależności od kraju, w którym był używany. Tradycyjny portugalski alembik ma mocno zaokrąglony kształt przypominający cebulę jak, wynika to z przekonania że bardziej zaokrąglony kształt sprzyja powrotowi pary wodnej do garnka i pomaga w uzyskaniu wyższej jakość destylatu.

W Portugalii produkcja miedzianych alembików jest tak stara jak tradycji wytwarzania "arguardente", brandy wytwarzanego z win Porto, którego wytwarzanie sięga czasów starożytnych. Pierwsze winnice że zostały założone przez Fenicjan w regionie Regua wzdłuż doliny Douro. Wykopaliska archeologiczne wykazały m.in. kamienne zbiorniki, które datowane są na co najmniej III – IV w. Porto zyskało rozgłos w drugiej połowie XVII wieku gdy mocno rozwinęły się winnice w regionie Douro, wina z tego regionu skutecznie konkurowały z winami francuskimi przez cały XVIII i XIX wiek

Źródło:http://alkohole-domowe.com/destylat/podstawy-pedzenia/historia-destylacji-alkoholu.html